Met de razendsnelle opkomst van kunstmatige intelligentie (AI) en taalmodellen zoals ChatGPT, staat taal meer dan ooit in de schijnwerpers. Maar hoe beïnvloeden deze technologische ontwikkelingen onze communicatie, economie en de toekomst van het Nederlands?

In deze lezing worden een aantal uitdagingen belicht in verband met taal, taaltechnologie en onderwijs in het nieuwe tijdperk van AI.

Laatste lezing in de najaarscyclus over 'Totalitarisme' door Christophe Busch, medestichter en huidig directeur van het Hannah Arendt Instituut te Mechelen (B). In zijn lezing zal hij spreken over zijn recentste boek: 'De duivel in elk van ons - Van Holocaust tot terrorisme: hoe gewone mensen in staat zijn tot buitengewoon kwaad'

Tweede lezing in de najaarscyclus over 'Totalitarisme' door Herman Van Goethem, Belgisch historicus, jurist, hoogleraar en tot juni 2024 rector van de Universiteit Antwerpen. Hij is ook Princelid van de afdeling Antwerpen-Land van Ryen

Volgens Hannah Arendt vertoont het totalitarisme niet alleen een obsessie met persoonlijk leiderschap, maar ook met onpersoonlijke bureaucratische processen. Arendt verstaat bureaucratie dan ook als de ‘heerschappij van niemand’ en noemt deze de meest tirannieke van alle regeringsvormen. 

Vanuit een historische context verkent de Nederlandse socioloog en jurist Kees Schuyt de wortels van tolerantie, startend bij de humanisten, over de Verlichting, tot bij het ondraaglijke van WO II:. Hij analyseert maatschappelijke verdraagzaamheid en intolerantie en vraagt zich af waar de grenzen liggen van de tolerantie in een democratie.

De heropbouw van Joods leven in Antwerpen na WO II is een feit, maar niet minder opmerkelijk. Hoe is het opnieuw tot zo'n kleurrijk en bloeiend Joods leven gekomen? Daarover heeft Veerle Vanden Daelen (Princelid in de afdeling Antwerpen-Land van Ryen) diepgaand onderzoek verricht. Duidelijk is dat een verregaande vorm van tolerantie aan de dag gelegd is door de Antwerpse bevolking. Ondertussen is de Joodse diamantwijk uitgegroeid tot het wereldcentrum van diamant, een zeer diverse en multiculturele omgeving, waar Indiërs, Joden, Arabieren en Westerlingen met elkaar samenwerken met respect voor ieders cultuur en overtuiging. Een mooi praktijkvoorbeeld van tolerantie.

Amicitia et Tolerantia, twee woorden nevengeschikt aan elkaar, eenvoudig verbonden door het woordje “et”. Daarmee zou kunnen worden gesuggereerd dat het losstaande begrippen zijn. In elk geval elkaar niet in de weg zitten. Maar is het wel zo eenvoudig? Maurits Nijs, psychiater en psychotherapeut en lid van de afdeling Dordrecht, gaat op zoek naar een goede definitie van 'tolerantie' waarbij hij in de loop van zijn verhaal steeds weer gedwongen wordt zijn opvatting over tolerantie bij te stellen.

Panelgesprek over het overleg tussen landen op mondiaal niveau binnen het kader van internationale instellingen zoals Verenigde Naties, IMF, OESO, NAVO.

Ed Kronenburg, voormalig Nederlands topdiplomaat en ambassadeur o.a. in Parijs en Peking, gaat in gesprek met Johan Verbeke, voormalig Belgisch ambassadeur o.a. in V.K. en V.S. Moderator is Maarten Vidal, departement Kanselarij en Buitenlandse zaken van de Vlaamse overheid.

Panelgesprek over het overleg tussen de 27 lidstaten en het Europees niveau, met Wepke Kingma, Nederlands ex-diplomaat o.a. bij de EU in Brussel en als ambassadeur in Berlijn, met Thomas Lambert, Belgisch ambassadeur in Luxemburg en met als moderator Jaap de Zwaan, oud-diplomaat en Prof. Em. Europees Recht. 

Panelgesprek over Bilaterale diplomatie met de Belgische ambassadeur in Nederland, Anick Van Calster, met de Nederlandse ambassadeur in België, Pieter Jan Kleiweg de Zwaan, en met moderator Axel Buyse, Princelid in afdeling Brussel.

Een gesprek over de rechtsstaat met Ernst Hirsch Ballin en Koen Geens met Frank Judo als gespreksleider.

De trias politica veronderstelt een evenwicht van machten (wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht). Dit is geen statisch gegeven, want de machten beïnvloeden elkaar voortdurend. Geen van de machten mag echter te dominant worden. 

Hoe kan dit subtiel evenwicht gegarandeerd blijven? Welke elementen spelen hierbij een rol? Waar staan Nederland en België vandaag in hun opdracht om de rechtsstaat staande te houden? 

De gesprekspartners Ernst Hirsch Ballin (NL) en Koen Geens (BEL) hebben een gelijkaardig profiel: academicus, oud-minister justitie en politiek gesproken geworteld in de christendemocratie

Wat betekent onafhankelijkheid en hoe is deze georganiseerd en gegarandeerd in het rechtssysteem?

De rechterlijke onafhankelijkheid lijkt stevig verankerd in België en Nederland. Maar toch zijn er aandachtspunten. Daarover gaan we in debat met Geert Corstens, voormalig President van de Hoge Raad der Nederlanden, en Philip Traest, hoogleraar Strafrecht aan de UGent. Moderator is Sarah Schoenmaekers, hoofddocent aan de Universiteit van Maastricht en hoogleraar aan de Open Universiteit en de Universiteit Hasselt.

Hoe en door wie worden de keuzes gemaakt, uitdagingen van de vertalers, perspectieven ... 

Schrijver en dichter Bart Moeyaert gaat in gesprek met Annika Johansson, zijn Zweedse vertaalster. Gea Schelhaas, directeur van het Expertisecentrum Literair Vertalen zal de vertalers vertegenwoordigen, terwijl Barbara den Ouden van het Nederlands Letterenfonds het vertaalbeleid zal toelichten. Het panelgesprek wordt gemodereerd door Dr. Jack McMartin, docent  KULeuven. Hij zal ook een korte introductie geven met enkele bibliometrische cijfers van vertaalde Nederlandstalige literatuur vroeger en nu.

Met de finaciële steun van Literatuur Vlaanderen (www.auteurslezingen.be).

Literair agent Paul Sebes gaat in gesprek met een Nederlands en een Vlaams auteur, Manon Uphoff en Ivo Victoria. Carlo Van Baelen, voormalig directeur Vlaams Letterenfonds, boekenexpert en econoom, zal het grensverkeer in de Nederlandstalige boekenwereld met concrete cijfers in kaart brengen. Het panelgesprek wordt gemodereerd door Miet Ooms, vertaler, columnist, spreker, publicist én Princelid in afdeling Leuven-Arenberg.

De Nederlandse schrijver/journalist Frank Westerman en de Vlaamse schrijver Anneleen Van Offel in gesprek met Joost Nijsen, redacteur/uitgever, over het schrijverschap en het uitgeefproces. Docent neerlandicus extra muros Twan Zegers zal modereren.

Met de finaciële steun van Literatuur Vlaanderen (www.auteurslezingen.be).

In 'Mijmeringen', het nieuwe boek van Herman Van Rompuy laat de oud-Europees president in zijn ziel kijken. Wat houdt hem dagdagelijks bezig? We vragen hem ook naar de gebeurtenissen in Afghanistan, in Europa en in de wereld.   

‘Wenen? Brussel? Caroline de Gruyter sleept ons mee in een fascinerende zoektocht door Europa. Vol vergeten verhalen, tegelijk razend actueel. Zo schrijf je geschiedenis!’ – Geert Mak

Waarom Europa? Steven Van Hecke zal het belang van Europa voor ons toelichten, met referenties naar Nederland, Vlaanderen en Midden-Europa.